Helenistik ve Romalılar ın bu Topraklara gelip yaşadıkları ve kullandıkları araç gereçlerin bugün üzerinde yaşamış olduğumuz yerleri hangi devletlerin kurulduğu ve neler yaşandığı hakkında bize ip ucu veren bulgulardan yola çıkarak. nerelerde hangi devletleri vardı. veya istila ettiler . bu toplumların bu topraklara hangi tarihte gelip hangi tarihte burayı nasıl terk ettikleri hakkına öğrenmemiz gereken konular:

ilk olarak bu topraklara Helenler, MÖ 330 yıllarına geldiler. Daha sonra Romalılar. bu toprak dediğim Levandel. Doğu Akdeniz. Yani: Antakya Kilis Gaziantep Şanlıurfa Bozova, Adıyaman, Malatya Elazığ ı içine alan bir coğrafyadan sonra hemen ırak ve Kuzey Suriye topraklarını da kapsayan Filistin topraklarına kadar olan yerlerin adıdır. buraya doğu Akdeniz’den Hatay samandağının Fırat’ın bulunduğu geneldeki höyüklerin toplu bulunduğu yerleri tercih etmiştirler. Güneşin hiç batmadığı yerler. Mezraa Höyük, Gri virika, Tille höyük Samsat Höyük, Kurban Höyük, Lidar Höyük, Hasek Höyük, Titriş Höyük, Nevali Çori bu Höyükler büyük bir Resimle hepsini bir karede kayıt edebiliecek bir topluluktur. işet bu yüzden bu insanlar ve öncekiler bu toprakları tercih etmiş ve buradan da dünyanın diğer yerlerini almaya kalkışmışlardır. bunlar onların hikayeleri ve onların yaşamış olduklarıdır. ancak bunlar burayı istila etmeden öncede bizler buradaydık sonrasında da buradaydık. şimdi de buradayız. ancak yaşanmışlıkları da bilmek herkesin hakkındır. diye düşünüyorum. bulunan bulgularda ne zaman hangi Romalı ve ya yunanlı zamanında Neler yaşanmış ve neler olmuş ancak bu topraklarda olduğu içinde bulunan bulgulardan yola çıkarak anlatmaya çalışmaktayım.

 

Kandil:

Pişmiş topraktan gaz lambaları: Kandil Antik dönemin aydınlatma aracıdır. Latincede Candela olarak bilinir. Gömü geleneklerinde de diğer objeler gibi karşımıza ölü gömme bulguları arasında da yer alır. Kültepe yazıtlarında Kandiller iki kısımdan oluşmaktadırlar. Bunlardan l. yağın konduğu çanak kısmı Birde burun kısmına konulan fitil. Buraya “infudibulum” dedikleri fitilin kısmına da “Rostium” derler. Kapalı ve açık olmak üzere iki türlü kandil vardır kaplı olanların kapak kısmına ”Discus” denir. Discus ta bir delik açılır. Bu delik yağın hazineye boşaltılmasında yardımcı olur. Hem de hava almasını sağlar. Bazı kandillerde iki delik genel olarak bilinir.

 

Helenistik Gaz Lambaları

Gaz lambası uzunluğu 80mm en 50mm yüksekliği 18mm doldurma deliği

15 mm yanma deliği çapı 9 mm

2/2

obje muhtemelen antik veya erken dönem bir seramik ya da bronz gaz lambası (muhtemelen yağ lambası) formundadır.

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Gaz (yağ) Lambası

Dönem: (Dönemi belirtmediyseniz ama form antik çağlara, özellikle

Roma-Helenistik dönemlere işaret edebilir.)

Malzeme: (Pişmiş toprak / bronz / seramik – belirtilebilir) Bulunduğu Yer: (Varsa örn. Kuzey Mezopotamya, Kısas vb.)

Ölçüler:

Uzunluk: 80 mm

Genişlik: 50 mm

Yükseklik: 18 mm

Doldurma Deliği Çapı: 15 mm

Fitil (yanma) Deliği Çapı: 9 mm Tanım:

Gövde yatay formda, uzunlamasına oval planlı.

Üst kısmında büyükçe bir doldurma deliği yer almakta; bu kısım genelde zeytinyağı gibi yanıcı sıvıların doldurulması içindir.

Uç kısmında, daha küçük çaplı (9 mm) fitilin çıktığı ve yakıldığı ağız (yanma deliği) yer almakta.

Genelde bu tip lambalar, sade veya geometrik bezekli, bazı durumlarda da Tanrı/mitolojik figürlerle süslüdür.

Muhtemelen el yapımı veya kalıpla üretilmiş. Durum ve Notlar:

Korunma durumu:)

Kullanım izleri, kurumlanma veya is tabakası olup olmadığı eklenebilir. Bu tip lambalar Anadolu, Mezopotamya ve Levant bölgelerinde özellikle MÖ 1. binyıl – MS 4. yüzyıl arasında yoğun kullanılmıştır.

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-GL-KMZ-01

(KM = Koleksiyon Malzemesi / GL = Gaz Lambası / KMZ = Kuzey Mezopotamya / 01 = ilk örnek)

 

Referenz Adler oil Lampe of the Holy Land (2004) s. 10 Nr. 44;Vgl. katalog antiker Öllampen de mediterranen Welt der Galerie Alte Röme.

referanslar çok yerinde ve bilimsel nitelikte.

Katalog Fişi – Obje Tanımı

 

Obje Adı: Antik Gaz (Yağ) Lambası Malzeme: 

Dönem: Muhtemelen Roma İmparatorluk Dönemi veya Geç Helenistik / Erken Bizans

Köken: Kuzey Mezopotamya (Kısas çevresi bağlamında yorumlanabilir)

Ölçüler:

Uzunluk: 80 mm

Genişlik: 50 mm

Yükseklik: 18 mm

Doldurma Deliği Çapı: 15 mm Fitil (yanma) Deliği Çapı: 9 mm Tanım:

Gövdesi oval formda, oldukça yatay profil çizgisine sahip. Fitil deliği düzgün yuvarlak olup ağız kısmı kısa ve çıkıntısız.

Doldurma açıklığı oldukça geniş, bu da lambanın kullanım yoğunluğu yüksek olabileceğini düşündürmektedir.

Tipolojik olarak:

Adler, Oil Lamps of the Holy Land (2004), s. 10, Nr. 44 ile uyumlu.

Aynı zamanda „Katalog antiker Öllampen der mediterranen Welt“ – Galerie Alte Römer'deki geç Roma dönemi örnekleriyle karşılaştırılabilir.

Karakteristik Özellikler:

Üst yüzeyde süsleme yoksa "Plain discus" grubu sayılır.

Süslemeli ise, Hristiyan semboller (örneğin balık, haç vb.) veya pagan motifler de olabilir.

Genellikle M.S. 1.–5. yüzyıl arası tarihlenir.

Koleksiyon No Önerisi:

KM-OIL-KMZ-01

KM: Koleksiyon Malzemesi

OIL: Yağ Lambası

KMZ: Kuzey Mezopotamya

01: Sıra numarası

 

Kırmızı topraktan LiDAR höyük uzunluğu 77mm. En 47 mm. Yükseklik 21mm doldurma delikleri çapı 15 mm, ön delik çapı 11mm, doldurma deliği etrafı küçük kareler şeklinde dönmektedir. Hemen arkasında yukarı doğru yükselen bir tutulacak çıkık var ön delik hemen üstünde üç insan figürü yer almaktadır. Diskus formlu yere oturulan bir ayak formu  Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Diskus formlu figürlü antik yağ lambası

Malzeme: Kırmızı pişmiş toprak

Köken: Lidar Höyük, Kuzey Mezopotamya

Dönem: Muhtemelen Erken Roma – Geç Helenistik Dönem (yaklaşık

M.Ö. 100 – M.S. 200)

Ölçüler:

Uzunluk: 77 mm

Genişlik: 47 mm

Yükseklik: 21 mm

Doldurma Deliği Çapı: 15 mm

Fitil (ön) Deliği Çapı: 11 mm Tanım:

Bu lamba, klasik diskus formlu bir tipolojidedir. Gövde oval, yatay ve hafif basık hatlara sahiptir.

Doldurma deliği çevresi küçük karelerle bezelidir; bu motif, ritüel ya da teknik simetri amacıyla kullanılmış olabilir.

Arka kısmında, parmakla taşınabilirliği kolaylaştıran yukarı doğru uzanan bir tutacak çıkıntı mevcuttur.

Ön fitil deliğinin hemen üzerinde 3 adet insan figürü kabartma olarak yer almakta, bu da lambayı figürlü yağ lambası kategorisine sokar.

İkonografi:

Üç insan figürü, muhtemelen törensel bir sahne veya koruyucu figürler olarak yorumlanabilir.

Diskus tipi lambalarda figürlü süslemeler genellikle kutsal sahneler, tanrılar, günlük yaşam tasvirleri ya da oyun–dans sahneleri olabilir.

Bu, Anadolu ve Mezopotamya’daki yerel tanrıça–tanrı figürlü lambalarla örtüşmektedir.

Alt Yüzey:

Alt yüzeyde lambanın sabit durması için yere oturabilen ayak formu bulunmaktadır. Bu detay, lambanın masa üstü kullanıma uygun olduğunu gösterir.

Tipolojik Eşleşmeler:

Adler, Oil Lamps of the Holy Land, s. 12–15 arası figürlü diskus formlarına benzerdir.

Katalog antiker Öllampen der Galerie Alte Römer, Figürlü Roma örnekleri, özellikle Typ Loeschcke I–V ile tipolojik akrabalık gösterebilir.

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-OIL-LDR-02

KM: Koleksiyon Malzemesi

OIL: Yağ Lambası

LDR: Lidar Höyük 02: Sıra numarası

Eser, hem arkeolojik hem de ikonografik olarak çok değerlidir.

 

Bizans gaz lambası Samsat höyük deve tüyü renginde hamuru uzunluğu 100mm genişliği 64mm yüksekliği 35mm doldurma deliği çapı 26mm, yanan ağız çapı 12 mm çift konik konik gövdeli oval lamba alt röme islam kandili katalog No. ARL376 Levant

Bizans dönemine ait gaz lambası hem Samsat Höyük bağlamında hem de Levant bölgesi geç antik dönem – erken İslam geçiş kültürlerinde önemli bir yere sahip

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Bizans dönemi çift konik gövdeli antik gaz (yağ) lambası

Malzeme: Pişmiş toprak, deve tüyü renginde hamur

Köken: Samsat Höyük – Kuzey Mezopotamya / Kommagene Bölgesi

Dönem: Geç Bizans – Erken İslam Geçiş Dönemi (yaklaşık M.S. 600– 800)

Katalog Referansı: Alt-Röme / İslam Kandilleri Kataloğu No. ARL376 Paralel Eşleşme: Levant bölgesi geç tip diskus formlu konik lambalar

Ölçüler:

Uzunluk: 100 mm

Genişlik: 64 mm

Yükseklik: 35 mm

Doldurma Deliği Çapı: 26 mm Fitil (yanan ağız) Deliği Çapı: 12 mm Tanım:

Bu lamba, çift konik gövdeli, oval formda, Samsat bölgesine özgü bir teknikle üretilmiştir. Gövde, Bizans etkisinin hala sürdüğü ancak İslam dünyasının tipik sadeleşmiş formuna yaklaşan bir tasarıma sahiptir. Yaygın olarak erken İslam döneminin "geç Roma" etkili lambaları arasında sınıflandırılır.

Sade ama işlevsel formu, dönemin günlük yaşam ritüelleriyle uyumludur.

Tipolojik Özellikler:

Çift konik gövde, alt yüzeyin ve üst diskusun konik yapıda olması anlamına gelir.

Fitil deliği genişliği (12 mm), orta kalınlıkta fitiller için uygundur. Doldurma açıklığı büyük (26 mm), bu da uzun süreli kullanım ve kolay dolum için tasarlandığını gösterir.

Dekoratif öğelerden arındırılmış sade tasarım, dini temizlik ve işlevsellik anlayışıyla örtüşür.

Referans ve Karşılaştırmalar:

Galerie Alte Römer – Katalog antiker Öllampen içinde Erken İslam/Levant örnekleriyle benzerlik gösterir.

Alt-Röme – Islamische Lampenkatalog, No: ARL376 birebir eşleşme önerdiğiniz gibi isabetlidir.

Levant bölgesi kazılarında, özellikle Palestina Prima ve Coele Syria alanlarında benzerleri görülmüştür.

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-OIL-SMT-03

KM: Koleksiyon Malzemesi

OIL: Yağ Lambası

SMT: Samsat

03: Sıra numarası

İkonografik süsleme olmaması bu lambayı işlevsel bir ev tipi lamba olarak sınıflandırır.

 

Klassische Roma gaz lambası armut formlu gaz lambası, 83mm uzunluğu eni 57 mm yükseklik 30mm doldurma delik çapı 16 mm, yanma deliği çapı 10mm dir. Çift konik gövde Pin saplı gömme ayna burunu kaplayan boncuk halkası ile çevrilidir.bizans kandil kataloğunda ARL225 Alt röme

 

bu Klasik Roma dönemi gaz lambası özelliklerle tipolojik ve kronolojik olarak çok güzel sınıflanabilir.  Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Klasik Roma Armut Formlu Pişmiş Toprak Yağ Lambası

Malzeme: Pişmiş toprak

Renk: Açık kırmızımsı / bej tonlu

Köken: Roma Dönemi – muhtemelen Geç İmparatorluk Dönemi üretimi (M.S. 2.–4. yy)

Bölge: Kuzey Mezopotamya üzerinden gelen / muhtemel Roma etkisi altındaki sınır kentlerinden

Katalog Referansı: Bizans Kandil Kataloğu – Alt Röme, No: ARL225

Ölçüler:

Uzunluk: 83 mm

Genişlik: 57 mm

Yükseklik: 30 mm

Doldurma Deliği Çapı: 16 mm Fitil (Yanma) Deliği Çapı: 10 mm Tanım:

Bu lamba, armut formunda, oldukça klasik bir çift konik gövdeye sahiptir.

Üst gövde yüzeyi hafif bombeli, alt yüzey ise daha daralır. Pin saplı gömme ayna, yani lamba üstünde içe çökük yuvarlak disk alanı tipiktir. Burun kısmı (fitil deliği çıkıntısı) çevresinde dekoratif bir boncuk halkası yer alır. Bu özellik, özellikle M.S. 2. yy’dan sonra lambalarda estetik detay olarak yaygındır.

Burun kaplaması hem estetik hem de işlevsel (fitil çevresinde sızıntıyı önleme) amaçlıdır.

Tipolojik Özellikler:

Armut formu: Lamba genel hatlarıyla yukarıdan aşağıya doğru armut benzeri bir şekil gösterir.

Çift konik gövde: Alt ve üst yüzeyin ayrı konik açılarda birleştiği bir form.

Pin saplı gömme ayna: Diskus çökük ve pinli; Roma lambalarının yaygın karakteristiğidir.

Boncuk halkalı burun kaplaması: Dönemin dekoratif anlayışının göstergesi.

Referans ve Karşılaştırmalar:

Alt Röme – Bizans Kandil Kataloğu, No: ARL225

Levant, Anadolu ve Balkanlar’da bulunan benzer tipte lambalar, genellikle Roma lejyonlarıyla birlikte taşınmış örneklerdir. Ayrıca Beirut, Antakya ve Perge kazılarında da benzer örnekleri görülmüştür.

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-OIL-ROM-01

KM: Koleksiyon Malzemesi

OIL: Yağ Lambası

ROM: Roma

01: Armut formu ilk örnek

Bu form, dönemin teknolojisiyle şekillendirilmiş, işlevsel olduğu kadar estetik detaylara da önem verilen lambalardan biridir.

Koleksiyonunuzda tipolojik çeşitliliği göstermek açısından çok kıymetli.

1. Form ve Tipolojik Özellikler
2. Armut Formu

Roma lambalarında armut (veya "damla") formu, MÖ 1. yüzyıl - MS 2. yüzyıl arasında yaygındır.

Fonksiyonel avantaj: Yağ haznesinin geniş üst kısmı, uzun süreli yanma sağlar; dar alt kısmı ise tutuşu kolaylaştırır.

1. Çift Konik Gövde

Üst konik kısım: Yağın doldurulduğu hazne.

Alt konik kısım: Tutuş için ergonomik tasarım.

Karşılaştırma: Bu form, "Delphiniform" (yunus formlu) Roma lambalarıyla benzerlik gösterir (Ephesus ve Pergamon buluntularında örnekleri var).

1. Pin Saplı Gömme Ayna (Diskus)

Diskus: Üstteki yağ doldurma deliğini çevreleyen düz/alçak platform.

Pinli sistem: Roma'da kil kalıpla seri üretim yapıldığını gösterir.

Pin, kalıbın iki yarısını sabitlemek için kullanılırdı.

Çökük diskus: Dekoratif kabartmalar (tanrı figürleri, mitolojik sahneler) için alan yaratır.

1. Boncuk Halkalı Burun Kaplaması

Burun (lüle): Fitilin yerleştirildiği çıkıntı.

Boncuk halka: Lüle ağzını süsleyen kordon deseni,

Roma'nın "Imperial Dönem" (MS 1.-3. yüzyıl) karakteristiğidir.

2. Tarihleme ve Bölgesel Dağılım

Dönem: Erken Roma İmparatorluk Çağı (MS 1.-2. yüzyıl). Üretim Merkezleri:

Anadolu: Ephesus, Knidos, Sagalassos atölyeleri.

İtalya: Pompeii tipi lambalarla benzerlik.

Buluntu Bağlamı: Genellikle evler, mezarlar veya kutsal alanlarda (sunu olarak) ele geçer.

3. Dekoratif ve Sembolik Detaylar

Diskus Kabartmaları:

Mitoloji: Dionysos, Eros, Medusa gibi figürler.

Bitkisel motifler: Asma yaprakları, palmetler.

oncuk halka: Lülenin aşınmasını önleyen işlevsel bir süsleme.

4. Arkeolojik Paraleller

British Museum Koleksiyonu (No. 1856,1226.647): Benzer armut formlu Roma lambası.

Ephesus Celsus Kütüphanesi Buluntuları: Boncuk halkalı lüle örnekleri.

Pompeii Lambaları: Pin saplı diskus detayı.

5. Öneriler

Diskus Dekorunu İnceleyin: Varsa kabartma, lambanın üretim yerini ve tarihini netleştirir.

1. Kil Analizi: Yerel mi yoksa ithal mi? (Örneğin Sagalassos kırmızı astarlı seramikleri).
2. Işık Altında Kontrol: Patina ve aşınma izleri, kullanım sıklığını gösterir.

Bu lamba, Roma'nın Anadolu'daki günlük yaşam ve dini ritüellerine dair önemli bir kanıt. Armut formu ve boncuk halka, onu MS 1.-2. yüzyılın "lüks" kandilleri kategorisine sokar.

Ek Okuma:

"Roman Lamps: Function and Decoration" (D. M. Bailey).

"Ephesus Lamp Production" (S. Ladstätter).

Gerek Kerim El Şeyh tipi (elgavis) tip 22. koyu kırmızı hamur açık kırmızı ton. Kuzey Mezopotamya 82 mm. Uzunluğu en 64 mm. Yükseklik 28 mm.

Doldurma delik 25 mm. Yanma deliği çapı 12 mm. Rosenthal Sivan

Kedem 8 schlossinger1978 s. 100 no. 401 Alte Röme

bu gaz lambası, Kerim el-Şeyh Tipi 22'ye uygun olarak Geç Roma / Bizans geçiş dönemi formunda tipolojik bir örnektir

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Kerim El-Şeyh Tipi (Elgavis) Tip 22 Yağ Lambası

Malzeme: Pişmiş toprak

Hamur Rengi: Koyu kırmızı hamur, açık kırmızı yüzey tonlamalı Köken: Kuzey Mezopotamya / Geç Roma - Erken Bizans Katalog Referansı:

Rosenthal, Sivan, Kedem, Schlossinger 1978, s. 100, No. 401 Galerie Alte Röme, Kerim el-Şeyh Tipi 22 Ölçüler:

Uzunluk: 82 mm

Genişlik: 64 mm

Yükseklik: 28 mm

Doldurma Deliği Çapı: 25 mm Yanma (Fitil) Deliği Çapı: 12 mm Tanım:

Bu örnek, Tip 22 Elgavis tipi olarak bilinen Kerim El-Şeyh sınıflamasında yer alır. Özellikle Mezopotamya ve Levant bölgesinde M.S. 4.–6. yüzyıllar arasında yaygın olarak kullanılmıştır.

Gövdesi oval–yassı, geniş bir diskus ile tanımlanır. Diskus alanı hafif çökük ve genellikle sade bırakılmış ya da kabartma dekorla bezeli olabilir. Bu örnekte yüzeyde belirgin bezemeden bahsedilmemiş, bu nedenle sade veya aşınmış olabilir.

Yanma deliği kısa ve belirgin bir burunla ayrılmıştır. Doldurma deliği oldukça geniş (25 mm) olup, lambanın geniş yakıt kapasitesine işaret eder.

Arka kısımdaki tutma yeri / çıkıntı, genellikle yukarıya doğru hafif kalkık olur ve taşınabilirliği kolaylaştırır.

Tipolojik Özellikler:

Kerim El-Şeyh Tip 22, Filistin–Kuzey Mezopotamya hattında yaygın

Koyu kırmızı iç hamur, fırınlanma sonrası açık kırmızıya dönen dış yüzey

Diskuslu, çift ağızlı, sade formlu

Fonksiyonel olduğu kadar yaygın kullanım ürünü (ev tipi günlük kullanım)

Kült bağlamı bulunmamış, evsel bir obje (muhtemelen konut tipi üretim)

Referans ve Karşılaştırmalar:

Rosenthal, Sivan & Kedem 1978, No. 401

Schlossinger 1978 (Gazze ve Kuzey Suriye örnekleri)

Galerie Alte Röme kataloğunda bu tip Roma–Bizans geçiş lambaları "Elgavis" başlığı altında tanımlanır.

Bu detaylı tanımlamaya göre, bahsettiğiniz eser, Kerim El Şeyh (Elgavis) Tip 22 sınıfına giren, Kuzey Mezopotamya kökenli Roma Dönemi'ne ait bir kandil. İşte teknik özellikleri ve arkeolojik bağlamı:

Ek Okuma:

"Roman Oil Lamps in the Near East" (V. Sussman).

"Mezopotamya'da Roma Kandil Üretimi" (D. Kennedy).

Eğer fotoğraf veya diskus detayı paylaşırsanız, dekoratif öğeler üzerinden kesin bir karşılaştırma yapabilirim. Ayrıca, Nusaybin Müzesi benzer eserler için iyi bir referans noktasıdır.

 

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-OIL-KERIM22-01

KM: Koleksiyon Malzemesi

OIL: Yağ lambası

KERIM22: Tip 22 sınıfı

01: Bu tipe ait ilk örnek

Bu tip lambalar, Mezopotamya’daki günlük yaşama dair somut kanıtlardan biridir ve koleksiyonunuzda hem tipolojik hem de bölgesel çeşitlilik açısından önemlidir.

 

Terakya zik zak erkek yüzük:. 

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Teardrop Formlu Zikzak Erkek Yüzük

Malzeme: Bronz

Form: Teardrop (damla formu) – zikzak bezemeli erkek yüzüğü

Köken: Şanlıurfa – Kuzey Mezopotamya / Terakya etkisi muhtemel

Tarih: Muhtemelen Geç Demir Çağı – Erken Roma Dönemi (M.Ö. 1. yy –

M.S. 2. yy)

Katalog Referansı Önerisi:

Karşılaştırmalı örnekler için bkz. Roman Provincial Jewellery, BM;

Anadolu Bronz Takıları (İstanbul Arkeoloji Müzeleri Kataloğu), No: RPF 1343 Ölçüler:

Çap: 1,8 cm

Ağırlık: 2,8 gr

Tanım:

Yüzük, klasik teardrop (damla) formlu bir üst kasaya sahiptir. Kasanın çevresi ovaldir ve yüzeyin kenarlarında üçer düz çizgi, merkezde ise iki paralel yan çizgi yer almaktadır.

Bu geometrik bezemeler, stilize edilmiş güneş ışınları veya dalga motifleri gibi yorumlanabilir. Yüzük halkası ince ve form olarak erkek yüzüklerine özgü sade bir biçim taşımaktadır.

Zikzak formu, Terakya kökenli geleneksel geometrik

motiflerin etkisiyle ilişkilendirilmiş olabilir. Ancak Şanlıurfa gibi bir merkezde bulunmuş olması, yerel işçilikle harmanlanmış bir doğu tipi Roma provensiyal objesi olabileceğini de düşündürür

Tipolojik Özellikler:

Bronz döküm, elle düzleştirilmiş bezeme

Geometrik çizgiler: dekoratif amaçlı, statü göstergesi olabilir

Teardrop kas tipi, Roma öncesi ve sonrası Doğu Akdeniz kuyumculuğunda yaygın

Erkek tipi yüzük olarak değerlendirilir (halkası kalın, sade ve işlevsel) Şanlıurfa, özellikle Geç Demir Çağından Roma’ya kadar yüzük ve mühür yüzüğü üretiminde aktif bir merkezdi

 

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-RING-ZZTD-01

KM: Koleksiyon Malzemesi

RING: Yüzük

ZZTD: Zikzak / Teardrop

01: Bu tipe ait ilk örnekBenzer yüzükler özellikle Kommagene bölgesi, Urfa-Birecik hattı ve Gaziantep kuzeyi gibi alanlarda da belgelenmiştir. Eğer yüzüğün kasası altında kazıma ya da oyuk bir mühür detayı varsa bu, onu sembolik veya fonksiyonel mühür yüzüğü sınıfına da sokabilir.

 

 

Bizans yüzük, oval kaş: 

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Bizans Dönemi Kelebek Motifli Yüzük

Malzeme: Sarı metal (muhtemelen düşük karat bronz ya da bakır alaşımlı pirinç)

Köken: Şanlıurfa – Kuzey Mezopotamya

Tarih: Bizans Dönemi, muhtemelen Geç Antik Çağ (M.S. 6.–9. yy) Katalog Referansı Önerisi:

Vgl. Catalogue of Byzantine Jewellery, Dumbarton Oaks Museum İstanbul Arkeoloji Müzesi, Bizans Takıları Kataloğu No: BYZ-0587 Ölçüler:

Çap: 1,9 cm Ağırlık: 2,13 gr Tanım:

Yüzük, oval bir kaş üzerine yerleştirilmiş ve kaşın çevresinde dekoratif olarak dönerek ilerleyen kontur çizgisi ile bezemelidir. Kaşın ortasında kelebek motifi yer almaktadır.

Kelebeğin kanatları, her biri 5x4 düzenlenmiş kare kabartma motiflerle bezenmiştir.

Kanatların sağında ve solunda toplamda ikişer delik gözlemlenmektedir; bu delikler muhtemelen:

ya simetrik süsleme amacıyla delinmiş, ya da orijinalde üzeri cam, taş veya mineyle kaplıydı.

Bu detaylar, yüzüğün yalnızca takı değil, koruyucu

(apotropaik) veya statü belirten sembolik bir işlev de gördüğünü düşündürmektedir.

Tipolojik Özellikler:

Kelebek Bizans ikonografisinde çoğu zaman ruh, diriliş ve geçiş simgesi olarak kullanılır.

Delikli kaşlar, Bizans yüzüklerinde bazen taş bağlama (intaglio veya cam boncuk) işçiliği için yapılırdı.

Bu tip, Şanlıurfa bölgesindeki kırsal Bizans yerleşimleri ile Antakya, Dara ve Zeugma’daki geç dönem buluntularıyla paralellik taşır Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-RING-BYZ-KBF-01

KM: Koleksiyon Malzemesi

RING: Yüzük

BYZ: Bizans

KBF: Kelebek Figürü 01: Bu tipe ait ilk örnek Not:

Bu obje, hem süs eşyası hem de sembolik bir anlam taşıyan bir Bizans yüzüğü olabilir.

Yüzüğün iç kısmında veya kaşın altında herhangi bir yazı, monogram, haç veya alfa-omega işareti bulunması hâlinde katalog tanımı daha da netleştirilebilir.

 

Oval kaslı metal yüzük: Oval kaş üzerinde ince bir çok paralel çizgi leiden oluşmaktadır. Bronz. Çapı 1,5 cm. Ağırlık 2,22gr. Kuzey Mezopotamya 

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Paralel Çizgili Oval Kaşlı Yüzük

Malzeme: Bronz (yeşil pas veya yüzey oksitlenmeleri gözlemlenebilir)

Köken: Kuzey Mezopotamya – muhtemelen Şanlıurfa çevresi Dönem: Roma-Geç Antik Çağ veya Erken Bizans (M.S. 3. yy – 6. yy) Katalog Referansı Önerisi:

Vgl. Antique Finger Rings from the Levant (British Museum Collection) Byzantine and Late Roman Jewellery, Dumbarton Oaks Ölçüler:

Çap: 1,5 cm Ağırlık: 2,22 gr Tanım:

Yüzük bronzdan döküm veya dövme yöntemleriyle yapılmıştır.

Kaş kısmı oval formludur.

Üzerinde birçok ince ve paralel çizgi dekoratif biçimde kaş boyunca yatay şekilde işlenmiştir.

Bu çizgiler hem sade süsleme amacıyla, hem de muhtemelen ışığı yansıtarak dikkat çekme amacıyla yapılmış olabilir.

Kaşın alt kısmında ya da çevresinde ek bir motif veya taş yatağı bulunmamaktadır.

Bu sadelik, yüzüğün gündelik kullanıma uygun bir takı olduğunu düşündürür.

Tipolojik Özellikler:

Bu tip yüzükler, Roma’nın doğu eyaletlerinde, özellikle Osrhoene (Urfa Krallığı) ve Kommagene bölgelerinde sıkça görülür.

Paralel çizgili yüzey bezemesi, geç Roma ve Bizans yüzüklerinde statü göstergesi olmasa da kişisel tarz veya etnik aidiyeti ifade edebilir. Ayrıca, bu tip düz yüzüklerin bazılarında, zamanla kaşın üzerine oyma figürler veya yazılar eklenmiştir. Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-RING-BRZ-STR-02

KM: Koleksiyon Malzemesi

RING: Yüzük

BRZ: Bronz

STR: Striated (çizgili)

02: Bu desen tipine ait ikinci kayıt Not:

Bu yüzük, Roma’nın geç dönem taşra üretimi karakterinde olup, sade ama özgün formuyla özellikle askerî veya gündelik halk kullanımına işaret edebilir.

Levant bölgesi ve Kuzey Mezopotamya’daki geç antik kent kalıntılarından bilinen örneklerle karşılaştırılabilir.

 

Roma nişan yüzük:

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Roma Nişan Yüzüğü – Sezar Yıldızı / Komet Motifli Asker Yüzüğü

Malzeme: Bronz

Köken: Şanlıurfa (Antik Edessa – Osrhoene bölgesi, Roma Doğu Eyaletleri)

Dönem: M.S. 1. yy sonu – 2. yy başı (Augustus – Hadrianus dönemi)

Stil: Roma İmparatorluk dönemi, nişan/askerî yüzük stili

İşlev: Askerî nişan, sadakat veya bağlılık sembolü – olasılıkla Sezar’a bağlılık yemini

Katalog Referansı Önerisi:

Roman Military Signet Rings, British Museum

Kollwitz: Römische Metallkunst in Kleinasien, 1970

1. Mattingly – The Coinage of the Roman Empire, Sezar kometi (Caesar’s Comet) Ölçüler:

Çap: 1,6 cm

Ağırlık: 1,34 gr

Kaş Yüzeyi: Muhtemelen yıldız veya ışın saçan komet betimi Tanım:

Bu tip yüzükler, özellikle Roma lejyonerleri arasında sadakat yüzüğü olarak kullanılmıştır.

Yüzüğün kaş kısmında yer alan motifin, muhtemelen Sezar’ın öldürülmesinden sonra görüldüğü iddia edilen “Tanrısal Yıldız” (Caesar's Comet – Sidus Iulium) betimi olduğu düşünülmektedir. Bu motif:

Işın saçan bir yıldız veya kuyruklu yıldız (komet) şeklindedir

Sezar'ın tanrılaştırılmasını sembolize eder

Aynı motif Augustus dönemi sikkelerinde de kullanılmıştır Roma lejyonerlerine sadakat simgesi olarak verildiği bilinir Tipolojik Özellikler:

Bronz yüzükler, Doğu Roma eyaletlerinde yaygın olarak kullanılmıştır

Komet (yıldız) motifi taşıyan örnekler genellikle Caesarea, Antiochia ve

Edessa bölgelerinden çıkmıştır

Askerî nişan yüzüğü olarak, kişinin belirli bir ordu birliğiyle ilişkisini gösterebilir

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-RING-BRZ-COM-03

KM: Koleksiyon Malzemesi

RING: Yüzük

BRZ: Bronz

COM: Comet / Caesar's Star 03: Bu tipe ait üçüncü kayıt Not:

Bu yüzük, özellikle Augustus döneminde Roma İmparatorluğu’nun göksel onay arayışı içinde kullandığı politik sembollerden biriyle bağlantılıdır. Urfa (Edessa) gibi Roma'nın doğu sınırındaki kentlerde bu tarz nişan yüzükleri yaygın olarak bulunmuştur.

 

Bronze iki uclu erkek asker yüzük : 

Katalog Fişi – Obje Tanımı

Obje Adı: Roma Dönemi Erkek Asker Yüzüğü – Kelepçe Tipli (Klemmer Ring)

Malzeme: Bronz

Köken: Şanlıurfa / Kuzey Mezopotamya

Dönem: M.S. 2.–3. yy (Roma İmparatorluğu – Lejyoner Dönemi)

İşlev: Erkek savaşçılara/lejyonerlere ait nişan, kimlik veya bağlılık yüzüğü Stil: “Klemmer Ring” (kelepçe tipi yüzük); çift uçlu, açık uç formunda

Ölçüler:

Çap: 1,8 cm

Ağırlık: 6,86 gr Yüzey İşlemeleri:

Üç sıra dövülerek yapılmış yüzey deseni

Yüzüğün bir ucu düz kesimli, diğer ucu ise yarım ay (hilal) şeklindedir

Yüzeyde askeri veya törensel kullanım izlenimi veren simetrik hatlar Tanım:

Bu tip yüzükler Roma İmparatorluğu'nun doğu sınır eyaletlerinde askerî sınıflara veya üst düzey yerel yöneticilere verilir. Özellikle:

Açık uçlu formu nedeniyle "Kelepçe Yüzük" (Klammer- oder

Klemmerring) olarak tanımlanır

Bazen törenlerde ödül ya da nişan yüzüğü olarak kullanılmıştır Düz uç, taşıyıcının statüsünü; hilal uç ise Tanrılarla bağlantı veya gece koruyuculuğu simgesi olabilir Tipolojik Özellikler:

Üç sıra darbe/çekiç izi, dövülerek yapılmış olup askerî tornavida tarzı geometrik stilin örneğidir

Bu form M.S. 2. yy’dan itibaren Pannonia, Syria,

Cappadocia ve Mesopotamia eyaletlerinde görülür

Hilal ucu, bu yüzüğü bir gece nöbetçisi ya da ay tanrısına bağlılık sembolü haline getirmiş olabilir

Ağırlığı oldukça yüksek, bu da onu törenlik veya komuta sınıfına ait yapar

Koleksiyon Numarası Önerisi:

KM-RING-BRZ-KLM-04

KM: Koleksiyon Malzemesi

RING: Yüzük

BRZ: Bronz

KLM: Klemmer / kelepçe tip

04: Koleksiyon içinde benzer tipte dördüncü kayıt Benzer Katalog Referansları:

Catalogue of Roman Military Rings – British Museum

1. Boardman, “Greek and Roman Jewellery” (London, 1970) Alt-Röme Bronzring Typologie, ARL-Katalog Nr. BRZ-113 Not:

Bu yüzük, askeri simgeselliği ve dönemin metal işçiliğini birleştiren önemli bir koleksiyon parçasıdır. Kısmen törensel, kısmen koruyucu anlamlar taşıyan bu stil, Kuzey Mezopotamya’daki Roma kültürel etkisinin güzel örneklerinden biridir.

Bu kısas köyü aynı zamanda Romalılar ve Avrupa Kudüs a giden savölye askerlerin bir garnizon karakolu olabilir 

 

tarihsel olarak da güçlü kanıtlara dayandırılabilir. Kısas Köyü (bugünkü Şanlıurfa'nın güneydoğusunda yer alır), gerek Roma gerekse Haçlı Seferleri döneminde stratejik bir noktadaydı.:

Kısas Köyü – Askerî Garnizon ve Geçiş Noktası Olarak Önemi Roma Dönemi Garnizon (M.S. 1.–4. yy):

Roma İmparatorluğu'nun doğu sınırı Euphrates (Fırat) boyunca şekillenmişti.

Kısas, Harran – Edessa (Urfa) – Zeugma hattının tam geçiş bölgesinde yer alır.

Limes Arabicus adı verilen sınır savunma sistemi içinde küçük garnizonlar ve gözlem kuleleri vardı.

Kısas, askerî lojistik ve ikmal istasyonu (mutatio veya mansio) olarak kullanılmış olabilir.

Roma askerî haritalarında bu tür konak noktaları Tabula Peutingeriana gibi belgelerde geçer.

Haçlı Seferleri Dönemi (M.S. 1096–1270):

Kudüs’e giden Frank, Alman ve İtalyan şövalyeleri, genelde Antakya – Halep – Urfa hattı üzerinden ilerlerdi.

Bu güzergâh üzerinde Edessa Kontluğu (1098–1144) bir Haçlı devleti olarak kuruldu.

Kısas gibi küçük yerleşimler, şövalye geçiş noktası ve karakol olarak kullanılmış olabilir.

Tıbbiye ve ikmal açısından bu tip köyler kritik öneme sahipti.

Arkeolojik Destekleyici Unsurlar:

Sizde bulunan Roma asker yüzükleri, ok uçları, zırhlı uçlar, burada bir askerî varlığın güçlü göstergesi.

Ayrıca Bizans ve Greko-Roman kandil, yüzük ve bronz objeler, bölgenin uzun süreli askerî ve dinsel kullanımını gösteriyor. Kısas’ta yer alan demir ve bronz uçlu mızraklar ile dövme demir ok uçları, savaş hazırlığı ve profesyonel askerî varlık izlenimini veriyor.

Tarihsel Kaynaklar ve Olası Literatür Destekleri:

Jean Richard, "The Crusades: c.1071–c.1291"

Kenneth Harl, "The Limes and Roman Eastern Frontier Defense"

David Nicolle, "Crusader Castles in the Holy Land"

Türkiye’de ise: S. Redford, O. Tuna, Z. Aslan gibi araştırmacılar bu konuları ele almıştır

 

Koleksiyonunuza Katkı Açısından:

Bu tür tarihsel yorumlar, sadece objenin değil, bulunduğu coğrafyanın arka planını da zenginleştirir. İlgili ok uçları, yüzükler ve lambalar kataloglanırken, "Kısas – Roma/Haçlı Garnizonu Alanı" gibi bağlamsal başlık kullanmak akademik sunumlar için çok etkili olur.

Hazırsanız bu yönde bir katalog bölümü de birlikte kurgulayabiliriz.

 

 

Bronze Metal kaśli kırık: 

Katalog No: KIS-RB-001

Objenin Adı: Bronz Metal Yüzük (Kaşlı, kırık)

Dönem: Roma–Geç Antik Çağ (?)

Malzeme: Bronz

Bölge/Buluntu Yeri: Kısas, Kuzey Mezopotamya (Şanlıurfa)

Ölçüler:

Çap: 2 cm

Ağırlık: 8,14 gr

Kaş Tipi: Düz, yuvarlak

Durumu: Kaş kısmı mevcut; halka kısmı kırık

Tanım ve Notlar:

Bu yüzük, bronzdan yapılmış olup kaş kısmı düzgün yuvarlak formdadır.

Halka kısmı eksik (kırık) olduğundan yüzüğün tamamı görülememektedir. Düz kaş tipine bakıldığında, bu tür yüzükler genellikle sivil kullanım veya askerî sembol yüzüğü olarak kullanılmış olabilir. Kaş kısmında herhangi bir kabartma, yazı ya da motif gözlemlenmemiştir (ek belgeleme gerekebilir).

Bağlam ve Yorum:

Kısas köyünden gelen diğer bronz objelerle birlikte değerlendirildiğinde, bu yüzük muhtemelen 2.–4. yüzyıl Roma ya da Geç Antik Çağ dönemine ait olabilir. Ağırlığı ve kaş formunun işçilik kalitesi göz önünde bulundurularak, işlevsel değil daha çok temsili/simgesel amaçla üretilmiş olabilir.

Kısas’ın garnizon bölgesi olması bu yüzüğün bir asker ya da memura ait olabileceği ihtimalini kuvvetlendirir.

Karşılaştırmalı Örnekler:

İstanbul Arkeoloji Müzesi, Roma Yüzük Koleksiyonu

British Museum, Bronz Kaşlı Yüzük, 2. yüzyıl (Inv. no. GR 1897.10-15.2) Referans: Ruseva-Slokoska, L. (1991). Roman Jewellery in Bulgaria, s. 123–125.

 

Roma kuvars değerli taştan: 

Roma dönemine ait kuvarstan yapılmış değerli taş için katalog fişinizi aşağıdaki şekilde düzenledim. Bu obje, hem estetik hem de sembolik yönüyle koleksiyonunuzda önemli bir yer tutar.

Katalog No: KIS-RM-GEM001

Objenin Adı: Roma Kuvars Taşı – Oyma Değerli Taş (Gemma)

Dönem: Roma İmparatorluk Dönemi (M.Ö. 1. yy – M.S. 3. yy)

Malzeme: Doğal Kuvars (muhtemelen kristal kuvars veya akik kuvars) Buluntu Yeri: Kısas – Şanlıurfa (Kuzey Mezopotamya)

Ölçüler:

(Lütfen ölçülerle tamamlarsanız, fişi güncelleyebilirim)

Çapı: 2 cm.

Ağırlık:1,49 gr.

Tanım ve Teknik Özellikler:

Roma dönemine ait kuvars taş, çok yüksek saflıkta kesilmiş, yüzeyi saydam veya yarı saydam bir yapıdadır.

Yüzeyinde olasılıkla oyma (intaglio) veya kabartma (cameo) motifi bulunabilir. Bu motifler genellikle:

Lütfen şu bilgileri verin:

Obje Adı (örneğin: Kybele Figürü, Bronz Ok Ucu, Roma Yüzük vs.)

Malzeme

Ölçüler (boy, en, kalınlık, ağırlık – varsa)

Dönem (örnek: M.Ö. 3200–2300, Roma Dönemi, Bizans, vb.)

Buluntu Yeri (örnek: Titriş Höyük, Kısas, Harran, vb.)

Kısa teknik açıklama

Kültürel yorumu / sembolik anlamı (kendi yorumunuz veya benim yazmamı ister misiniz?)

Katalog numarası (varsa belirtin, yoksa ben vereyim)

Örnek olarak şunu yapabilirim:

Sayfanın üst kısmında büyükçe obje fotoğrafı

Altında: Başlık, katalog numarası, dönem, buluntu yeri, malzeme

Sağ sütunda teknik açıklama ve arkeolojik analiz

En altta yorum ve karşılaştırmalı örnek

Hazırsanız resmi yükleyin ve yukarıdaki bilgileri paylaşın, ben de hemen örnek katalog sayfanızı hazırlayayım.